Welke soorten natuurlijke lakverf zijn er? Uitleg!

-Natuurlijke lakverf:

Natuurlijke (dekkende of blanke) lakverf voor o.a. deuren, kozijnen, houten delen binnen en buiten is meestal op basis van drogende olie. Een pot witte natuurlijke lakverf is dus meestal  olieverf. Deze olie is in 99% van de gevallen vooral lijnolie.

Afbeelding: lijnolie vlasveld in Normandië.

Er zijn tegenwoordig echter ook watergedragen natuurlijke lakverven waarbij uit natuurlijke grondstoffen een watergedragen, niet / minder vergelend sneldrogend bindmiddel is gemaakt - anders dan drogende olie dus. Duller & Co voert dit type van 2 merken: de Into van Uula  en de nieuwe Auro dekkende lakverf 516 en 517 (zie onder het tweede kopje info over deze verven).

-Dekkende natuurlijke lakverf op basis van drogende olie:

2 kenmerkende "nadelen"  van lijnolieverf zijn: -lijnolieverf vergeelt sterker dan synthetische olieverf (synthetische olieverf (terpentine-verdunbare verf) vergeelt ook, meer sinds - wetgeving inhoudsstoffen- 2010) of watergedragen acryl/polyurethaanverf (vergeelt het minst maar sterk afhankelijk van de producent).  Dit vergelen ziet men natuurlijk vooral bij wit en lichte kleuren. Vergeling is het sterkst in donkere ruimtes, licht breekt de vergeling af. -Alle lijnolieverf droogt vrij traag. 

Deze lijnolieverf komt in 3 types: 

-oplosmiddelhoudende lijnolieverf,

-oplosmiddelvrije lijnolieverf of

-watergedragen lijnolieverf.

Dus of de olie is verdund met meestal natuurlijke verdunner/oplosmiddel, of er zit geen verdunner/oplosmiddel in maar 100% verf, of de olie is in water gemengd (geëmulgeerd zoals bij mayonaise, 80% olie in water). Als de verf droog is is het allemaal dezelfde verf: lijnolieverf!

Lijnolieverf is spanningsarm en vochtregulerend, heeft een beitskarakter (kan direct op kaal hout, zal niet bladderen), is m.n. in donkere ruimtes vergelend, droogt vrij traag, biedt een zeer goede hechting (kleine moleculen die diep indringen) en is zeer milieuvriendelijk.

Oplosmiddelhoudende lijnolieverven zijn o.a. Linal, Toplin oplosmiddelhoudend, en de Classic lakken van Auro. Deze verven strijken heerlijk. Linal is fijne 3/4e glanzende echte klassieke lijnolieverf, ook zeer geschikt als beitsverf (bladdert niet op grotere vlakken hout, niet-maatvast timmerwerk). De Toplin-verf van Aquamarijn wordt wel gekenschetst door een grotere mate van bewerkte grondstoffen. De bewerkte olie-hars zorgt voor een snellere droging dan een zuivere lijnolieverf zonder hars. Met Toplin zet Aquamarijn een lakverf neer die met een verdedigbare hoeveelheid concessies in de productie een vrijwel concessieloos topproduct oplevert qua verwerking, esthetiek en levensduur. Toplin is in principe bedoeld voor maatvast timmerwerk zoals kozijnen, deuren, boeidelen. Lijnolieverf is kenmerkend zachter elastisch in vergelijking met synthetische alkydharsverf, zoals de Sigma's en de Sikkens verven. De hars in de Toplin zorgt, zeker in de zijdeglans variant, toch ook nog voor een vrij harde verf, als in mechanisch sterk. Toplin kan in duurzaamheid wedijveren met de topverven van deze merken, presteert vaak nog beter - door de specifieke eigenschappen van lijnolie.

Oplosmiddelvrije lijnolieverf zoals Lineco van Uula en de Allback lijnolieverf. Dit is 100% verf, alle laagdikte die u opzet blijft aanwezig als de verf droogt (er verdampt geen oplosmiddel). Deze verven laten wat meer kwaststreek zien, echt een geverfd oppervlak. Oplosmiddelvrije lijnolieverf kan ingezet als beitsverf: ze bladdert niet. Dit type verf zal net als Linal wel wat vlotter mat slaan. Zolang de pigmentatie (dekking van de verf) in orde is en er voldoende ventilatie is, kunnen deze verven ook buiten uitstekend tot voldoende presteren. Wel zal een mattere laag uiteindelijk versneld degraderen. Kaalschuren/branden wegens bladders is er echter meestal niet bij, dat is het beitskarakter van echte lijnolieverf.

Watergedragen lijnolieverf  zoals de Toplin Aqua verf en de watergedragen lijnolie lakverf van Auro bestaan uit met name lijnolie, in water geemulgeerd. De nieuwste Auro watergedragen lakverf (vanaf plm 10-2020) is geen emulsie meer, maar een type zoals Into (zie hieronder)

Het verdampend oplosmiddel (eigenlijk de emulsie-drager) is met name water. Deze verf droogt niet snel, het is nog steeds olie die moet reageren met zuurstof om tot een droge film te komen. Watergedragen lijnolieverf vloeit wat minder mooi in vergelijking met oplosmiddelhoudende lijnolieverf (denk ruwweg aan zoiets als het uitstrijken van mayonaise op een glazen plaat (= olie-emulsie) tegenover het uitstrijken van slaolie op een glazen plaat, dit laatste geeft een mooier vloeiende laag). De watergedragen lijnolieverf is zeer vriendelijk voor de gebruiker (bijvoorbeeld bij zwangerschap). Een esthetisch meer dan acceptabel effect kan bereikt worden. Men heeft meer open tijd, d.w.z. men kan langer doorrollen/kwasten dan bij synthetische watergedragen verf (let op! deze bevat nog een percentage altijd schadelijk oplosmiddel). Ook zeer geschikt als zeer reinigbare zacht matglanzende (de Satijn variant) "muurverf" achter aanrechtbladen, op lambrizeringen in trappenhuizen en gangen.

-Dekkende natuurlijke lakverf, watergedragen en sneldrogend:

Uula Into heeft andere eigenschappen dan bovenstaande drogende olie-basis verven. Dit is ook een watergedragen verf op basis van natuurlijke olie, hierin is de olie wel gemodificeerd, maar voor zover ik het proces kan begrijpen betreft het wel een ecologisch gezien 'goed' product.  Uula Into is een snel drogend product, net zo vlot als een acrylaat maar het is toch kunststof-vrij. Ook vergeelt het veel minder dan de pure lijnolieverf. Into is bijna geurloos en het verwerkt soepel. De glansgraad is halfmat. Into is ook nog eens behoorlijk slijtvast - na doorharding- , met toepassing op trappen worden goede resultaten behaald. De snelle droging, het zeer geurarm karakter - ik ervaar het als bijna geheel neutraal - , de sterkte en de lagere vergelingsgraad maken dit een erg goed inzetbaar product. Ook dit is een heel fijn alternatief om bij zwangerschap toch te kunnen verven. De glansgraad is mat / zijdemat. Bij belasting zal de verf wat polijsten en dat kan tot iets van een lichte zijdeglans leiden. Into kan in alle kleuren gemengd worden.

Door de verestering van de olie is Uula Into strikt genomen niet een zuivere natuurverf. De verf verschilt wel enorm van bijvoorbeeld de halfsynthetische Wijzonol oerverf of de watergedragen olie-emulsie verf zoals Histor en Sigma (nova gloss) die maken: dit zijn taaier verwerkende verven, de echte alkydolie voelt plakkerig en stroperig in dit soort verf. Ook een niet erg aangename geur is toch nog flink aanwezig in tegenstelling tot bij Uula Into. Kortom, met Into heb je een echt fijn en rationeel alternatief voor synthetische acryl of alkyd-emulsieverf. Er mee schilderen voelt goed.

Auro 517-90 Zijdeglans en 516 Glans.

Dit is de nieuwe (2021) dekkende lakverf van Auro. Net zoals de Into (deze is alleen in mat verkrijgbaar, een stuk matter dan de zg Auro) hierboven sneldrogend. Goed dekkend. Het bindmiddel van de verf is voor het grootste gedeelte uit plantaardige oorsprong. Het gedeelte dat dat niet is, de 'ondersteunende fossiele monomeren' moeten op den duur vervangen worden zodat de oorsprong volledig biogeen is. Het voordeel voor de gebruiker: een moderne watergedragen dekkende lakverf, niet / veel minder vergelende verf dan lijnolieverf, snel droog en dus snel overschilderbaar. De (vele malen) natuurlijker pendant van watergedragen PU/ ac lakken zoals Sigma nova, Rigo Ekodur en vele anderen.

Welke natuurlijke dekkende lak moet men kiezen?

Wil men zo'n strak mogelijk uiterlijk, en voor natuurlijke oliebasis zo min mogelijk vergeling (indien binnen toegepast): kies de Toplin hoog- of zijdeglans (oplosmiddelhoudend). Voor maatvast timmerwerk buiten (kozijnen, deuren) is dit de meest geschikte verf in onze optiek. Deze verf is wel oplosmiddelhoudend (voldoet niet aan de Arbo-wetgeving voor binnen) en de olie is in hogere mate bewerkt (=concessie schilderkwaliteit / pure natuurverf). In alle kleuren te mengen. Lijnolie uit noord-holland.

-Wil men een mooi gelijkmatig 3/4e glanzend effect, wel echte lijnolieverf? Linal is dan wellicht het antwoord. 1-pot systeem (grond en aflak in 1), fijn schilderend en zeer betaalbaar. Oplosmiddelhoudend. Alleen in standaardkleuren. Lijnolie uit noord-holland.

-Wil men een niet-oplosmiddelhoudende (voldoet aan arbo-eisen voor binnenschilderwerk, ook goed toepasbaar bij zwangerschap) echte lijnolieverf, in alle mogelijke mengkleuren? Kies voor de watergedragen Toplin Aqua producten. Deze zijn flink vooruitgegaan in dekking, verwerking en droging in vergelijking met de voorganger Linolux. Nadeel van watergedragen olie-emulsies: de vloei is toch wat lastiger, hoewel dit niet altijd opgemerkt wordt. Ook Into werkt zeer fijn - waarschijnlijk het fijnst - bij zwangerschap, dit is echter dus geen zuivere lijnolieverf.

-Wil men een niet oplosmiddelhoudende, concessieloze natuurverf, in klassieke / traditionele kleuren met een wat rauwere, echt geverfde uitstraling? Kies voor Lineco of Allback oplosmiddelvrije zuivere lijnolieverf. Hoog rendement, glans kan wat onregelmatig zijn (mat op een zuigender vlak, wat meer glans op een gesloten ondergrond). Milde (maar aanwezige) lijnoliegeur, geen andere componenten die de geur bepalen dan olie.

-Wil men een modern, minder vergelend, watergedragen zo vriendelijk mogelijk product dat wel snel droogt in plaats van langzaam zoals alle lijnolieverf? Plastic- en kunstharsvrij, bijna reukloos (er zit een zeer licht zeepje in de geur, hoewel geurbeleving natuurlijk subjectief is. Tot nu toe ervaren klanten dit ook als zeer prettig.).  Dat zijn kenmerken van de eerder genoemde Into. In alle kleuren mengbaar. Ook de Auro 517 zg en 516 glans passen in dit plaatje.

Naast deze verven zijn er nog specifieke producten zoals Uula Farfoil (behoorlijk matte lijnolieverf, traditioneel recept met 80% lijnole,  20% petroleum) voor houtrijke objecten of als een egaal matte lijnolie-lakverf wenselijk is. Ook Kookverf is een dekkende lijnolie-emulsie, zeer mat maar alleen voor echt ruw / (niet te) fijnbezaagd hout. Zie hiervoor betreffende producten of de Uula advies-pagina waarop alle Uula-producten belicht worden.